4/1-a (SSK) Kapsamındaki Sigortalılara Yapılan Doğum Yardımları:
Emzirme Ödeneği (Süt Parası):
4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı olan kadının doğum yapması veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin doğum yapması halinde, çocuğun yaşaması ve doğumdan önceki bir yıl içinde sigortalı adına en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş (120 prim gün sayısı) olması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve SGK Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği (2024 yılı için 857 TL) verilir.
Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalıların ödeneklerini almaları için Kuruma talep dilekçesi verme şartı kaldırılmıştır. Emzirme ödeneği, sistemde görülen emzirme ödeneği raporuna istinaden otomatik olarak ödenmektedir.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Doğum Parası):
4857 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesi gereğince; kadın işçilerin doğumdan önce 8 hafta (çoğul gebelik halinde 10 hafta) ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık (çoğul gebelik halinde 18 haftalık) süre için çalıştırılmamaları esastır. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
Bu çerçevede; 4/1-a (SSK) kapsamındaki sigortalı kadının analığı (gebeliği) halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde adına en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş (90 prim gün sayısı) olması şartıyla, doğumdan önceki 8 ve doğumdan sonraki 8 olmak üzere toplam 16 haftalık sürede, çoğul (ikiz – üçüz) gebelik halinde ise doğumdan önceki 10 ve doğumdan sonraki 8 olmak üzere toplam 18 haftalık sürede, kadın sigortalının çalışmadığı her gün için kendisine geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ödenir.
Paranın yatıp yatmadığı ‘turkiye.gov.tr’ den kontrol edilebiliyor. Para, annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına doğum izni bittikten sonra yatıyor. Ya da başvuru yapan kişiler tarafından PTT şubelerine gidilerek çekiliyor.
Yeni annenin doğum parasını alabilmesi için bazı şartları taşıması gerekiyor. Bunlar şöyle:
1-Doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün sigorta primi yatırılmış olmalı. Doğum izni başlamadan önce işten ayrılanlar bu ödeneği alamıyor.
2-Kadının işyerindeki sigortalılık halinin devam etmemesi yani rapor süresince (112 gün ) işyerinde çalışmaması gerekiyor.
3-Kadın çalışan, doktordan alacağı raporu işyerine teslim etmesi gerekiyor.
4-Doğumun gerçekleşmiş olması ve bebeğin sağ olması gerekiyor.
Diğer işlemler işyeri tarafından yapılıyor.
2024 yılı için, asgari ücretle çalışan bir anne, doğum yapmasının ardından 112 gün hesaplamasıyla 49.783 TL doğum parası almaya hak kazanacaktır.
Doğum Yardımı
Annelere çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın doğum yardımı da veriliyor. İlk çocuk için 300, ikinci için 400, üçüncü ve sonrakilere de 600 TL ödeniyor. Bunun için en yakın kaymakamlığa başvurmak yeterli. Çocuğun doğum belgelerini de yanınızda götürmeyi unutmayın.
Yarım Gün Çalışma Desteği
Çalışan anneler çocuk okula başlayıncaya kadar yarım gün çalışma hakkından yararlanabiliyor. Yasal doğum izninin ardından ilk çocuk için 60 gün, ikinci çocuk için 120 gün, üç ve daha fazla çocuk için 180 gün yarım gün çalışılıyor ve tam maaş alıyor. Böylece anneler yarı zamanlı çalışsa da tam maaş alıyor. Çocuğu engelli doğan anneler ise 12 ay süreyle yarı zamanlı çalışma hakkına sahip oluyor.
Engelli çocuğu olanlarda ise bu süre 12 ay. Ödeneğin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı (şu anda 20.002/30=667.73 lira) kadar oluyor.
Bu durumda devlet asgari ücretle çalışan anneye 10.001 TL (667.73 lira x 15 gün) ödeme yapıyor ve 2 ayda yapılan toplam ödeme 20.002 TL’yı buluyor.
Bu haktan yararlanmak için analık izninin yani 112 günlük sürenin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İşkur şubesine doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunmak gerekiyor.
4/1-b (Bağ-Kur) Kapsamındaki Sigortalılara Yapılan Doğum Yardımları:
Emzirme Ödeneği (Süt Parası):
4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olan kadının doğum yapması veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin doğum yapması halinde, çocuğun yaşaması ve doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış olması, ayrıca sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması yani SGK’ya borcunun bulunmaması şartıyla, doğum tarihinde geçerli olan ve SGK Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği (2024 yılı için 857 TL) verilir.
Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalıların ödeneklerini almaları için Kuruma talep dilekçesi verme şartı kaldırılmıştır. Emzirme ödeneği, sistemde görülen emzirme ödeneği raporuna istinaden otomatik olarak ödenmektedir.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Doğum Parası):
Emzirme ödeneği, 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamındaki tüm sigortalılara verilirken, geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) şirket veya donatma iştiraki ortağı dışındaki kadın 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalılarına verilir.
Analık (gebelik) halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilecek kadın 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalıları aşağıda belirtilmiştir;
– Muhtarlar.
– Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar.
– Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar.
– Tarımsal faaliyette bulunanlar.
Yukarıda belirtilen sigortalılara, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün (90 ) kısa vadeli sigorta primi yatırılmış olması ve genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması yani SGK’ya borcunun bulunmaması şartıyla, istirahat raporu aldıkları doğumdan önceki 8 hafta (çoğul gebelik halinde 10 hafta) ve doğumdan sonraki 8 hafta olmak üzere toplam 16 (çoğul gebelik halinde 18) haftalık sürede, çalışmadığı her gün için, geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.
Şirket ortaklığı nedeniyle 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalısı olan kadınlar ise bu haktan yararlanamaz.
Ayrıca sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için de geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.
Açıklamalar:
1- Emzirme ödeneğini (süt parasını), kadın sigortalılar yanında, sigortalı olmayan eşi (karısı) doğum yapan erkek sigortalılar da alabilirken, doğum nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneğini (rapor parasını) sadece doğum yapan kadın sigortalı kendisi alır.
2- Sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme yardımı ödenebilmesi için, doğum tarihinde doğum yapan kadınla Medeni Kanuna göre evlenmiş olması şartı aranır.
3- Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan 5510 sayılı Kanunun 9 uncu maddesine göre sigortalılığı sona eren yani sigorta çıkışı verilenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadına veya karısı sigortalı olmayan sigortalı erkeğe, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneği verilir.
4/1-c (Memur) Kapsamındaki Sigortalılara Yapılan Doğum Yardımları:
Doğum Yardımı Ödeneği:
Doğum Yardımı (6637 sayılı Kanunun 23/a maddesiyle 15.05.2015’ten itibaren kaldırıldı.)
Memura Geçici İş Göremezlik Ödeneği Ödenmez:
4857 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesinde kadın işçi için öngörülen doğum iznine benzer şekilde; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Mazeret izni” başlıklı 104 üncü maddesi uyarınca, kadın memura; doğumdan önce 8 (çoğul gebelik halinde 10), doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 (çoğul gebelik halinde 18) hafta süreyle analık izni verilir. Ancak beklenen doğum tarihinden 8 hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki 3 haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir.
Ancak işçilerden farklı olarak bu doğum izni sürelerinde kadın memur işyerinde çalışmamış olsa bir maaşını almaya devam eder. Bu izin süresinde belki, fiilen çalışma karşılığı kadın memura yapılan bazı ödemelerde kesinti olabilir. Bu nedenle kadın memura doğum izni süresince geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi şeklinde bir uygulama bulunmamaktadır.
Aile Yardımı Ödeneği
Aile yardımı ödeneği, 2273 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşmaktadır. 2273* 0,760871=1.729,45 TL olarak çalışmayan eş için aile yardımı ödenmeye devam edilecektir.