Covid-19 salgını ile birlikte 2020 yılı Nisan ayından bu yana çalışma hayatında birçok yenilik ile karşılaştık. Uzaktan çalışma, kısmi çalışma gibi kavramlar hayatımıza girdi. İş Kanunu'na getirilen geçici madde ile iştem çıkartmak yasaklanırken işverenlere tek taraflı ücretsiz izne gönderme yetkisi verildi. Burada işçinin mağduriyetini önlemek için de nakdi ücret desteği getirildi. Yine bu dönemde kısa çalışma ödeneği şartları esnetilerek milyonlarca işçinin maaşını devlet ödedi.
30 Haziran itibariyle kısa çalışma ödeneği fesih yasağı ve tek taraflı ücretsiz izin gibi uygulamalar sona erdi. Temmuz ayıyla hem çalışanlar hem de işverenler için yeni bir dönem de başlamış oldu.
Aşağıda, 1 Temmuz tarihinden İtibaren Çalışma Hayatı ve Mali Uygulamalarda Yapılan Değişiklikleri bulabilirsiniz.
Kısa Çalışma Sona Erdi
Özellikle zorda olan, üretimi kısmen ya da tamamen durmuş bulunan işletmelerde çalışanların maaşlarını devlet ödedi. Bu sayede hem işçiler maaşsız kalmadı hem de işverenler bu zor zamanlarda işçisini kaybetmeyip önemli bir mali yükten de kurtulmuş oldu.
Yasa gereği işçiler brüt maaşlarının % 60'ını aldılar. Burada tavan ücret de brüt asgari ücretin % 150'si olarak uygulandı. Kısa çalışma ödeneği süresi birkaç kez uzatılarak destek miktarı artırıldı. 30 Haziran itibariyle pandemi sebebiyle ortaya çıkan kısa çalışma dönemi bittikten sonra çalışanlar normal mesailerine döndü.
Bu durumda haftalık 45 saatlik yasal çalışma süresi uygulanacak, maaşlar işverenler tarafından tam olarak yatırılacaktır. Yine kısa çalışma döneminde yatırılmayan ya da eksik yatırılan primler de 30 gün üzerinden ödenmeye başlayacaktır.
İşverenlerin ve sendikaların hükümetten Kısa Çalışma Ödeneğinin yıl sonuna kadar devam etmesi talebi devam etmektedir.
Nakdi Ücret (Ücretsiz İzin) Desteği Sona Erdi
Koronavirüs ekonomik tedbirleri kapsamında işverenin işçiyi çıkarmasını önlemek için nakdi ücret desteği uygulamaya koyulmuştu. Bu sayede işveren işçisini ücretsiz izne çıkarken bu süreçte işçiye devlet tarafından nakdi ücret desteği sağlanıyordu.
Geçtiğimiz sene 17 Nisan tarihinde verilmeye başlanan nakdi ücret desteğinin önce 17 Mayıs 2021 tarihinde biteceği açıklanmıştı. Ancak daha sonra bu tarih uzatılarak 30 Haziran'a kadar uzatılmıştı.
Nakdi ücret desteğine ilişkin Haziran ayı ödemeleri temmuz ayı başında vatandaşların hesabına son kez yatacak.
Bu tarihten sonra işverenler ve çalışanlar nakdi ücret desteğinden artık yararlanamayacak.
Fesih Yasağı Sona Erdi
Pandeminin ilk defa ülkemizde görüldüğü Mart 2020 tarihinden itibaren uygulanan fesih yasağı da 30 Haziran 2021 itibariyle sona erdi. Bu tarihe kadar iş sözleşmeleri bazı istisnalar dışında sona erdirilemeyecek. İş kanunu geçici onuncu maddesi ile getirilen fesih yasağı pandemi döneminde istihdamın korunması adına çok önemli bir işlev görmüş ve değişik tarihlerde uzatılmıştı.
İlave İstihdama Getirilen Kredi Ve Prim Teşvikleri Sürecek
30 Haziran 2021 sonrasında yapılacak işten çıkartmalar yine İş Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince yapılacak ve sebepsiz çıkışlarda çalışanlara tazminatları 1475 sayılı yasanın 14.maddesi gereğince ödenecektir.
Ancak fesih yasağı kalksa bile ilave istihdama getirilen kredi ve prim teşvikleri devam ediyor. Bu noktada ticari hayatın canlandığı bir dönem olması sebebiyle işten çıkartmaların az olması hatta teşviklerin de etkisiyle ilave istihdamın sağlanmasını bekliyoruz.
Çalışan Tek Taraflı Ücretsiz İzne Çıkartılamayacak
İş Kanunu geçici onuncu maddesiyle getirilen fesih yasağı ile birlikte ücretsiz izin hakkı da işverenlere tanınmıştı. Fesih yasağının yani işten çıkartma yasağının olması işverenler açısından bir zorluk oluşturacağı için yasa koyucu burada işverene tek taraflı ücretsiz izne gönderme hakkı da tanımıştı. Yasa gereği ücretsiz izin tek taraflı olamazken burada işveren ve işçinin karşılıklı rızası aranıyor. Ancak bu dönemde fesih yasağı olduğu için bu hak geçici olarak tanındı. Bu durumda çalışanlar mağduriyet yaşayacağı için bu kez yasa koyucu nakdi ücret desteğini getirerek ücretsiz izinde olan çalışanlara karşılıksız maaş ödenmesine karar verdi. Bu sayede işveren işçiyi işten çıkartamadı ama ücretsiz izne yollayabildi, işçi de ücretsiz izindeyken son artışla birlikte aylık 1.500 TL ücret alabildi.
30 Haziran itibariyle fesih yasağı ve dolayısıyla tek taraflı ücretsiz izne gönderme hakkı veren geçici onuncu madde hükümleri ortadan kalktı. Bu tarihten sonra artık normal düzene geçildi.
Ücretsiz izin uygulaması da yine İş Kanunu'nda tarif edildiği gibi yapılacaktır. İş Kanunu'nun 22. maddesi "Çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.
İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir. Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir." hükmünü getirmiştir.
Ücretsiz izin işçinin ücretini almasını engelleyen bir durum olarak işçi aleyhine esaslı değişiklik niteliği taşımaktadır. Bu yüzden işçinin rızası olmadan ücretsiz izin uygulaması yapılamayacak, yapılırsa işçiye haklı fesih ile tazminat hakkı verecektir.
Sokağa Çıkma Ve Seyahat Yasağı Kalktı
1 Temmuz Perşembe günü saat 05.00'ten itibaren hafta içi hafta sonu ayrımı olmaksızın sokağa çıkmayla buna bağlı olarak uygulanan şehirlerarası seyahat kısıtlamaları sona erecek ve belirtilen tarihten itibaren sokağa çıkma ve şehirlerarası seyahat kısıtlaması uygulanmayacaktır.
Tüm iş kolları ve faaliyet alanlarında, salgınla mücadelenin temel prensipleri olan temizlik, maske ve mesafe kurallarının yanı sıra 'Sağlık Bakanlığı Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi'nde kendi iş kolu/faaliyet alanı için belirlenmiş tüm tedbir ve esaslara uyulması kaydıyla, halihazırda faaliyetlerine ara verilmiş durumda olan tüm iş yerleri, 1 Temmuz Perşembe gününden itibaren tekrar faaliyet gösterebileceklerdir.
Kısmi Tevkifatta Alt Sınır Yükseltildi
Bildiğiniz üzere, kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dâhil bedeli 1.000 TL’yi aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmamaktayken 03.06.2021 Tarih ve 31500 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 36 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile bu sınırda düzenleme yapıldı.
01.07.2021 tarihinden itibaren kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dâhil bedeli 1.000 TL’den 2.000 TL’ye çıkarılmıştır.
Sağlık Sektörü İçin E-Fatura’ya Geçiş Zorunluluğu Geldi
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından, 09.02.2021 tarihli ve 31390 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 509)’ de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 526) ‘e göre, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile sözleşme imzalayan sağlık hizmeti sağlayıcıları ile medikal malzeme ve ilaç, etken madde temin eden tüm mükelleflerin ((hastane, tıp merkezleri, dal merkezleri, diyaliz merkezleri, Sağlık Bakanlığından ruhsatlı diğer özelleşmiş tedavi merkezleri, tanı, tetkik ve görüntüleme merkezleri, laboratuvarlar, eczaneler, tıbbi cihaz ve malzeme tedarikçileri, optisyenlik müesseseleri, işitme merkezi, kaplıcalar, beşeri tıbbi ürün/ürün sunan ve/veya üreten özel hukuk tüzel kişileri ve bunların tüzel kişiliği olmayan şubeleri, ecza depoları vb.) brüt satış hasılatına bakılmaksızın 01.07.2021’de e-Fatura uygulamasına geçme zorunluluğu başladı.
E-Fatura uygulamasına 01.07.2021 tarihi itibarıyla dahil olan mükelleflerin için E-Arşiv portalı 07.07.2021 tarihinde kapatılacaktır.
E-Arşiv Portalı üzerinden sadece 30.06.2021 tarihi ve öncesine ait faturaları düzenleyebilecek, 01.07.2021 ve sonrası tarihli faturaların E-Fatura olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
2020 Cirosuna Göre E-Faturaya Geçiş Zorunluluğu
2020 hesap dönemi brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafı iş hasılatı) 5 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler, 01.07.2021 tarihinden itibaren, e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.
01.07.2021 tarihinde E-faturaya geçen mükellefler 1 Ocak 2022'den itibaren de zorunlu olarak E-defter'e geçmeleri gerekmektedir.
E-Fatura ve E-Arşiv Faturalar Form Ba Ve Form Bs Bildirimlerine Dahil Edilmeyecek
25.01.2021 tarihli ve 31375 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmış olan 523 Sıra No’lu “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 396)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile, 01.07.2021 tarihinden itibaren Vergi Usul Kanunu kapsamında e-fatura ve e-arşiv fatura olarak düzenlenen belgeler (elektronik belge) tutarına bakılmaksızın Form Bs ve Form Ba bildirimlerine dahil edilmeyecektir.
Saygılarımızla.