6434 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı “Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar”, 30.11.2022 tarih ve 32029 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Bilindiği üzere, bağımsız denetime tabi şirketlerin hangileri olacağı ilk kez 23.01.2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/4213 sayılı Karar ile belirlenmişti.
Daha sonra bu Kararda yer alan kriterler, daha çok mükellefi kapsayacak şekilde sırasıyla aşağıdaki Kararlar ile değiştirilmişti.
14.03.2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2014/5973 sayılı Karar,
01.02.2015 tarihli ve 29254 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2014/7149 sayılı Karar,
19.03.2016 tarihli ve 29658 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/8549 sayılı Karar,
26.03.2018 tarihli ve 26.05.2018 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/11597 sayılı Karar,
Son olarak 6434 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin belirlenmesinde dikkate alınan eşik hadler yeniden belirlenmiştir.
6434 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yapılan değişikliğe göre; aşağıda belirtilen şartları taşıyan şirketler, 6102 sayılı Kanun ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde 01.01.2023 tarihinden itibaren bağımsız denetime tabi tutulacaktır:
Bu 3 kriterden herhangi ikisini 2021 ve 2022 yıllarında üst üste aşan şirketler 2023 yılı için bağımsız denetime tabi olacaklardır.
|
Sıra |
Mükellef Grupları |
Aktif Toplamı |
Yıllık Net Satış Hasılatı |
Çalışan Sayısı |
|
1 |
Sermaye Piyasası Araçları Borsada Veya Teşkilatlanmış Diğer Piyasalarda İşlem Görmeyen Ancak Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamında Halka Açık Sayılan Şirketler İçin |
30 Milyon (Daha önce 15 Milyon) |
40 Milyon (Daha önce 20 Milyon) |
50 Kişi (Daha önce de aynıydı) |
|
2 |
Ekli (II) Sayılı Listede Belirtilen Şirketler İçin |
60 Milyon (Daha önce 30 Milyon) |
80 Milyon (Daha önce 40 Milyon) |
100 Kişi (Daha önce 125 Kişi) |
|
3 |
Yukarda 1. Ve 2. Grubu Dışında Kalan Şirketler İçin Bağımsız Denetime Tabi Olmanın Genel Ölçütleri |
75 Milyon (Daha önce 35 Milyon) |
150 Milyon (Daha önce 70 Milyon) |
150 Kişi (Daha önce 175 Kişi) |
(I) SAYILI LİSTE
Karara ekli ve aşağıdaki (I) sayılı listede belirtilen şirketler herhangi bir kritere bağlı olmaksızın bağımsız denetime tabidir.
1) 6362 sayılı Kanun uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;
a) Yatırım kuruluşları,
b) Kolektif yatırım kuruluşları,
e) Portföy yönetim şirketleri,
ç) İpotek finansmanı kuruluşları,
d) Varlık kiralama şirketleri,
e) Merkezi takas kuruluşları,
f) Merkezi saklama kuruluşları,
g) Veri depolama kuruluşları,
ğ) Derecelendirme kuruluşları,
h) Değerleme kuruluşları,
ı) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler,
i) Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden (ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa edildiği hesap döneminin sonuna kadar) veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler.
2) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;
a) Bankalar,
b) Derecelendirme kuruluşları,
c) Finansal holding şirketleri,
ç) Finansal kiralama şirketleri,
d) Faktoring şirketleri,
e) Finansman şirketleri,
f) Varlık yönetim şirketleri,
g) Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler,
ğ) Tasarruf finansman şirketleri.
3) 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.
4) Borsa İstanbul piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumlan, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler.
5) 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 11/8/1982 tarihli ve 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalar.
6) Aşağıdaki hak veya lisanslardan en az birine sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar:
a) Karasal ortamdan ulusal televizyon yayını yapma hakkı.
b) Uydu televizyon yayın lisansı.
c) Birden fazla ile yönelik olarak kablolu televizyon yayın lisansı.
(II) SAYILI LİSTE
Karara ekli ve aşağıdaki (II) sayılı listede belirtilen şirketlerden, aşağıdaki üç kriterden en az ikisini art arda iki hesap döneminde aşanlar bağımsız denetime tabidir.
1) Sermayesinin en az %25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler.
2) Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler.
3) Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve 6102 sayılı Kanunun 1525 inci maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler.
4) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren ve söz konusu düzenlemeler uyarınca bağımsız denetimden muaf tutulmayan şirketler.
5) (I) sayılı liste kapsamında olanlar hariç olmak üzere;
a) Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dahil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, TMSF’nin iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Kanun kapsamında TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralman şirketler.
b) 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin en az %50’si belediyelere ait olan şirketler.
Bağımsız Denetim Kapsamında Olmayan Şirketler
Aşağıdaki şirketler Bağımsız Denetim kapsamı dışındadır:
a) Ekli (I) sayılı liste kapsamında yer alanlar hariç olmak üzere, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna tabi şirketler.
b) Ekli (I) sayılı listede belirtilenler ile ekli (II) sayılı listenin 5(b) sırasında belirtilen şirketler hariç olmak üzere sermayesinin en az yüzde 50’si devlete, il özel idarelerine, kanunla kurulmuş vakıflara ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan şirketler.
c) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununun geçici 7 nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında tasfiyelerine karar verilen ve tasfiye süreci Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından atanan tasfiye komisyonlarınca yürütülen tasarruf finansman şirketleri.
Uygulamaya İlişkin Esaslar
Eşik değerlere tabi şirketler, bu Kararda belirtilen üç ölçütten en az ikisinin eşik değerini art arda iki hesap döneminde aştığı takdirde müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetime tabi olur.
Eşik değerleri aştığı için bağımsız denetime tabi şirket, art arda iki hesap döneminde üç ölçütten en az ikisine ait eşik değerlerin altında kaldığı ya da bir hesap döneminde bu ölçütlerden en az ikisine ait eşik değerlerin yüzde 20 veya daha fazla oranda altında kaldığı takdirde müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkar.
Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından şirketin tabi olduğu mevzuat uyarınca hazırlanmış olan son iki yıla ait finansal tablolar, çalışan sayısı bakımından ise son iki yıla ait ortalama çalışan sayısı esas alınır.
Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde şirketler bağlı ortaklık ve İştirakleriyle birlikte dikkate alınır. Bağlı ortaklıkları ve iştirakleri bulunan şirketlerde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından ana ortaklık ve bağlı ortaklığa ait finansal tablolarda yer alan kalemlerin toplamı (varsa grup içi işlemler yok edilir), çalışan sayısı bakımından ise ana ortaklık ve bağlı ortaklığın son iki yıla ait ortalama çalışan sayılarının toplamı dikkate alınır. İştirakler açısından, iştirake ait söz konusu kalemler şirketin iştirakteki hissesi oranında dikkate alınır.
Bağımsız denetime tabi şirketlerin ara dönem sınırlı bağımsız denetim yükümlülükleri, mevzuatta hüküm bulunmaması halinde Kurum tarafından belirlenir.
26/3/2018 tarihli ve 2018/11597 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar yürürlükten kaldırılmıştır.
Bağımsız denetime tabi olmanın 3 genel ölçütü olan Aktif toplamı, Yıllık net satış hasılatı ve Çalışan sayısı ölçütlerinin nasıl hesaplanması gerektiği konuları, mali tabloların münferit ve konsolide olması, yıllar itibarıyla kapsama girme ve kapsamdan çıkma, esas alınacak finansal tablolar; Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar hakkında 14.02.2018 tarihli 75935942-050.01.04-[01/72] sayılı Kararda örnekleriyle detaylı olarak açıklanmıştır.
Yeni eşikler için Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yeni bir karar yayımlanması beklenmektedir.
Karar 01.01.2023 tarihinden itibaren uygulanacaktır.
Söz konusu Cumhurbaşkanı Kararına ulaşmak için tıklayınız.
Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar hakkında kurul kararına ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.