Sosyal Güvenlik Kurumu yüksek maaş alanların asgari veya düşük ücretli gösterilmesinin artması üzerine işverenlere yazı göndererek bildirimleri düzeltmeleri hususunu istedi.
İşveren tarafından bildirilen ücret tutarlarının büyük kısmının asgari ücret veya biraz üstünden bildirilmesinden dolayı SGK işverenleri uyardı.
SGK'ya kayıtlı 15 milyon civarında çalışanın yaklaşık yüzde 50'sinin maaşı bildirimlerinin Asgari ücret seviyesinde olduğunu belirten SGK İşverenlere yazı göndererek uyardı.
SGK yazısında doktar, mühendis, avukat, futbolcu gibi yüksek maaş düzeyine sahip sigortalıların Asgari Ücret tutarlarında bildirim yapıldığını belirtirken bunu kayıt dışılık olarak değerlendireceğini, konu ile ilgili tespit ve denetimlerin yapılacağını bildirdi.
SGK yüksek ücret gruplarında denetimlerin sürekli ve anlık olarak yapılacağını açıkladı.
SGK iş yerlerinin denetlenmesi için çalışma başlatmıştı. 2020 yılı bütçesinin gerekçesinde, sosyal güvenlik alanında atılacak adımlar da detaylı bir şekilde yer almıştı. Gerekçede, kayıtdışı ve eksik ücret denetimleriyle ilgili olarak şu tespitlere yer verildi:
“Sosyal Güvenlik Denetmenlerince yapılan denetimlerin elektronik ortamda takibi için tasarlanan programın yazılım ve test çalışmaları tamamlanmış olup söz konusu program Ankara ve İstanbul illerinde kullanıma açılmıştır. Gerçek ortamda yapılan kontrollerin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi halinde söz konusu program diğer illerde de kullanıma açılacaktır. SGK ile diğer kurumların verileri kullanılarak analizler yapılmış olup kayıt dışı çalışma ve eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu düşünülen sektörler belirlenmiştir. Eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu tahmin edilen iş yerlerinin tespiti için gerekli çalışmalar da yapılmıştır. SGK ile diğer kurum verileri kullanılarak yapılan analizler sonucu kayıt dışı çalışma ve eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu düşünülen işyerlerinden gönderilen listeler doğrultusunda Sosyal Güvenlik Denetmenlerince toplam 33 bin iş yerinin denetiminin yapılması sağlanacaktır. Ayrıca yoğun ve yaygın denetimler kapsamında 60 bin işyerinin denetlenmesi sağlanacaktır.”
Gerekçede, geçtiğimiz yıl başlatılan prime esas kazançla ilgili uygulamalara da yer verildi. 2019 yılı programına alınan önlemle, prime esas kazancı düşen sigortalılara bu durum bir uyarı mesajı olarak atılmaya başlanmıştı. Gerekçeye göre, prime esas kazancı % 20’nin üzerinde azalan sigortalılara bildirim yapıldı ve bu şekilde atılan uyarı mesajlarının toplamı 926.469’a yükseldi. 2019 yılı Cumhurbaşkanlığı programına alınan ve uygulanan düzenlemeyle, kişilerin bilgisi olmaksızın, prime esas kazançlarının eksik yatırılması önlenmeye çalışılmayı hedefleniyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Uyarı Yazısı
Değerli İşverenimiz;
İlgili mevzuata göre sigortalılar için Kurumumuza bildirilmesi gereken prime esas kazanç tutarı, ay içerisinde hak edilen ücret, ikramiye, prim ve bu nitelikteki her türlü ödemenin brüt toplamından oluşmaktadır Kurumumuza ödenecek sigorta primleri ise bildirimi yapılan bu prime esas kazançlar üzerinden hesaplanmaktadır.
Çalışanların prime esas kazançlarının tam bildirilmemesi, sigortalının hastalık, analık, iş kazası veya meslek hastalığı nedenleriyle istirahatli olması halinde kendisine ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğini ve ileride kendisine veya hak sahiplerine bağlanacak gelir veya emekli aylıklarını olumsuz, etkilemekte, kanunen verilen bu hakların eksik ödenmesine neden olabilmektedir.
Prime esas kazançlardaki eksik bildirim de tıpkı sigortasız çalıştırma gibi kayıt dışılık olarak değerlendirilmekte ve hepimizi ilgilendiren sosyal güvenlik sistemimizin mali yapısını ve sürdürülebilirliğini olumsuz etkilemektedir Bu şekilde ortaya çıkan kayıt dışılığın ve suistimallerin önlenmesi için Kurumumuz tarafından gerekli çalışmalar yürütülmektedir.
Kurumumuza iletilen ihbar ve şikâyetler, Kurumumuzca ve diğer kamu kurumlarınca yapılan denetimler ile bankalar, kamu kurum ve kuruluşlarından alınan bilgi ve belgeler neticesinde prime esas kazançların çalışana Ödenen gerçek ücret seviyesinin altında bildirildiğinin tespit edilmesi durumunda işyerlerine idari para cezası uygulanmakta, geriye yönelik primler gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilmekte ve bu işverenlerin yararlanmakta olduğu sigorta primi teşvikleri durdurulmaktadır.
Özellikle daha yüksek ücretle çalıştığı bilinen doktor, mühendis, avukat, öğretmen, futbolcu, basketbolcu, antrenör gibi kalifiye meslekleri icra eden sigortalılara ilişkin kurumumuza yapılan bildirimler düzenli olarak analiz edilmekte, eksik ücret bildirimi yapıldığı tahmin edilen işyerlerine yönelik denetimler gerçekleştirilmektedir.
İçlerinde yukarıda belirtilenn meslek mensuplarından çalışanların da bulunduğu sigortalılara ilişkin beyan ettiğiniz brüt ücretlerin (prime esas kazançların) asgari ücret ya da Asgari Ücrete yakın seviyelerde olduğu anlaşılmaktadır.
Prime esas kazancın eksik bildirilmesi konusunda Kurumumuzca gerekli denetim ve incelemelerin her zaman yapılabileceği ve Kurumumuzun geçmişe yönelik inceleme yetkisinin 10 yıl olduğu hususu da dikkate alındığında, uygulamayla ilgili mağduriyetlerin oluşmaması açısından sosyal güvenlik ile ilgili yükümlüklerin eksiksiz olarak yerine getirilmesi noktasında gerekli hassasiyeti göstermenizi beklediğimizi ifade eder çalışmalarınız başarılar dilerim.
Dr. Mehmet Selim BAĞLI
Kurum Başkanı
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.