Kapsamı
Kanun, Türkiye'de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan; bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya gören; staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancılar ile yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan kişileri kapsıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak uluslararası iş gücüne ilişkin politika belirleyecek, politikayı uygulamaya yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunacaktır.
Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı başkanlığında, Bakanlık Müsteşarı, AB, Dışişleri, Ekonomi, İçişleri, Kalkınma, Kültür ve Turizm bakanlıklarının müsteşarları ile Uluslararası İşgücü Genel Müdüründen oluşur.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yabancı istihdamı taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası iş gücünün etkilerini izlemek üzere yabancı başvuru, değerlendirme ve izleme sistemi kurarak bu işleri takip edecektir.
Bakanlık, yabancı istihdamı ihtiyacına ve düzenleme kapsamındaki diğer konulara ilişkin kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden bilgi, belge talep edebilecektir.
Çalışma İzni Yetkisi Ve Başvuru Mercii
Çalışma izni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilir.
Çalışma izni başvurusu yurtiçinde doğrudan bakanlığa, yurtdışında ise büyükelçilik ve konsolosluklara yapılır.
Çalışma izni uzatma başvurusu en geç sürenin dolmasına 60 gün kala yapılması gerekir.
Başvurular 30 gün içinde sonuçlandırılır.
Bazı Mesleklerde Ön İzin Şartı
Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunludur.
Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitim hizmetlerinde Milli Eğitim Bakanlığı bu hizmetlerde mesleki faaliyette bulunacak yabancılara ön izin vermeye yetkilidir.
Yükseköğretim kurumlarında çalışacak yabancı öğretim elemanları için ise YÖK Başkanlığından ön izne göre bakanlık tarafından verilir.
Ar-Ge merkezi belgesi olan firmalarda Ar-Ge personeli olarak çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü olması halinde değerlendirilir.
Kimlerin Başvurusu Reddedilecek
Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan, sahte veya yanıltıcı bilgi, belgelerle yapılan, gerekçesi yeterli görülmeyen, kamu düzeni, güvenliği veya sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca görülen yabancılar ile Türkiye'nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan başvurular reddedilir.
Çalışma İzni Türleri
Kanunun 10. maddesi çalışma izin türlerini düzenliyor. Yabancı işçiye ilk başvurusunda en çok 1 yıl süre ile izin verilir.
Aynı iş yerinde çalışması halinde çalışma süresi önce 2 yıl, daha sonra 3 yıl uzatılabilir. İşverenin değişmesi halinde süre en çok 1 yıl uzayabilir. Başka bir işvende çalışılmak istenmesi halinde başvuru yeniden yapılması gerekir. Bu durum işçileri işverene/patrona tam bağımlı hale getirecek bir düzenlemedir.
Türkiye'de uzun dönem ikamet izni veya en az 8 yıl çalışma izni olan yabancılar, süresiz çalışma iznine başvurabilir.
Süresiz çalışma izni olan yabancılar, Türk vatandaşlarına tanınan tüm haklardan yararlanabilir. Ancak bu yabancıların seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü yoktur.
Ayrıca profesyonel meslek mensubu yabancılara da bağımsız çalışma izni verilebilir. Bağımsız çalışma iznine sahip bu kişiler çalışma süresi kısıtlamalarından da muaf tutulur. Muhasebecilik, mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı gibi mesleklere yabancı meslek mensuplarının girmesi zaten kötü durumda olan bu mesleklerin çalışma koşullarını etkileyecektir.
Ticaret Kanununa göre kurulmuş olan limited şirket ortağı olan şirket müdürü, anonim şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, komandit şirketin komandite ortağı olan yabancılar çalışma izni alarak çalışabilirler.
Turkuaz Kart
Kanun, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulunun önerisiyle, başvurusu Bakanlıkça uygun görülen yabancılara "Turkuaz Kart" verilir.
Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek. YÖK tarafından tanınmış üniversitelerden mezun olan yabancı mühendis ve mimarlar, proje bazlı ve geçici süreyle çalışma izni alarak mesleklerini yapabilir.
İzin Alan 6 ayda Türkiye'ye gelmek zorunda
Çalışma izni alan yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren 6 ay içerisinde Türkiye'ye gelmek zorundadır. Bu süre içerisinde Türkiye'ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilir.
Çalışma İzni Muafiyeti
Çalışma izni veya muafiyeti ikamet izni yerine geçer.
Çalışma izni muafiyeti başvurusu yurtiçinde doğrudan bakanlığa, yurtdışında ise büyükelçilik ve konsolosluklara yapılır.
Çalışma izni muafiyetinden yararlanarak çalışan yabancılar, muafiyetlerini belirten bir belge ile kendilerine sağlanan ikamet izni gibi haklardan yararlanabilir.
Kanunla, Türkiye'de diplomatik ve konsiller temsilciliklere bağlı olarak faaliyet gösteren okul, kültür kurumu, din kurumu gibi birimlerde görevli yabancılara ve bu kişilerin eş, çocuklarına çalışma izni muafiyeti alarak çalışabilme kolaylığı tanınır.
Çalışma İzni İstisnaları
Türk soylu olduğu bildirilen, KKTC vatandaşı ve AB üyesi ülke vatandaşları ile bilimsel, kültürel, sanatsal veya sportif amaçla Türkiye'ye gelen başarılı yabancılar, çalışma izni konusunda istisnalardan yararlanabilir.
Serbest Bölgelerde çalışacak yabancılar
Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Ekonomi Bakanlığına yapılır. Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirme neticesinde çalışma izni alması uygun görülen yabancılar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilir.
Yabancı öğrencilere çalışma hakkı
Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilir. Ön lisans ve lisans öğrencileri, öğrenimlerinin ilk yılının tamamlanmasından sonra çalışma iznine başvurabilir ve İş Kanunu uyarınca kısmi süreli çalışabilir. Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmaz.
Yabancı öğrencilere verilen çalışma izinleri, geçerli öğrenci ikamet iznini ve bu ikamet izninin sağladığı hakları sona erdirmez.
Yabancı öğrencilerin çalışma izinlerine ilişkin hususlar Göç Politikaları Kurulunca belirlenecek esaslara göre bakanlıkça belirlenir.
Yabancı mühendis ve mimarlar
Öğrenimlerini Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir yükseköğretim kurumunda tamamlayarak, mühendis ve mimar unvanlarını almış olan yabancılar, proje bazlı veya geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini yapabilirler.
Denetim
Kanun kapsamındaki yabancıların ve işverenlerin bu kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri ve sosyal güvenlik denetmenleri tarafından yapılır.
Para cezaları
Kanunla, yabancılar ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda uygulanacak yaptırımlar düzenleniyor. Kanuna göre verilen idari para cezaları, tebliğinden itibaren bir ay içerisinde ödenmesi gerekecektir.
Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeksizin bağımsız veya süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya 400 TL, yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için 400 TL idari para cezası verilecektir.
Çalışma izni olmaksızın; bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya 2 bin 400 TL, bağımsız çalışan yabancıya 4 bin 800 TL, yabancı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı için 6 bin TL tutarında idari para cezası verilecek. Aynı ihlallerin tekrarlanması durumunda para cezaları bir kat arttırılarak uygulanacaktır.
Söz Konusu Kanuna ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.