Kamuoyunda 'kiralık işçi yasası' olarak adlandırılan “Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği” 11.10.2016 tarihinde 29854 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Çalışma hayatında köklü değişiklik yapacak yeni düzenlemeye göre, özel sektör iş yerlerinde toplam çalışan sayısının yüzde 25'ine kadar geçici işçi çalıştırılabilecek ve işçi kiralama dönemi başlamış olacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşları ile yer altı maden işlerinde ve grev ve lokavt uygulanan iş yerlerinde geçici işçi çalıştırılamayacaktır.
Sürekli çalışan işçi sayısı 10 veya daha az kişi olan iş yerleri 5 işçiye kadar geçici işçi istihdam edebilecektir. Dolayısıyla bir işçisi olan işveren de 10 işçisi olan işveren de 5 geçici işçi çalıştırma hakkına sahiptir.
Sayıları 1.5 milyona ulaşan küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ), sürekli işçi çalıştırarak yılın 12 ayı personel ücreti ödemek yerine sadece işlerinin yoğun olduğu dönemlerde geçici işçi çalıştırabilecektir. Bu, KOBİ'lere kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı gibi yükümlülüklere katlanmadan işçi çalıştırma olanağı sağlayacaktır.
İşçi sayısı 10 ve altındaki iş yerlerinin her biri 5 geçici işçi çalıştırma olanağına sahip olacağından, KOBİ'ler sürekli çalıştırmak zorunda oldukları işçilerin bir kısmını işten çıkartıp 7.5 milyon kişiye kadar geçici işçi çalıştırabilecektir.
Bir işveren sürekli çalışan işçisini işten çıkardıktan en erken 6 ay sonra geçici işçi işe alabilecektir.
Geçici işçiler ücretlerini, kendilerini geçici olarak çalıştıran işverenlerden değil, özel istihdam bürosundan alacaktır. Ancak, geçici işçi çalıştıran işveren, işçinin ücretinin ödenip ödenmediğini her ay kontrol edecektir. Ücret ödenmemişse, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek suretiyle işçinin parasını doğrudan banka hesabına yatırabilecektir.
İş yerinde asıl işçilere tanınan yemek, ulaşım, kreş gibi hizmetlerden geçici işçiler de yararlanacaktır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden faydalanacaktır.
Geçici işçi çalıştıran işveren, iş yerine eleman alacaksa bu durumu geçici işçisine bildirmek zorundadır.
Geçici işçiler, özel istihdam bürosundan talep oldukça bir işte çalışabilecektir. Örneğin A firmasında 6 ay çalışan bir işçinin yeniden bir işte çalışabilmesi için başka bir firmadan geçici işçi talebi olması gerekecektir. Talep gelinceye kadar bekleyecektir.
Yönetmeliğe göre, geçici işçi ile özel istihdam bürosu arasında yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar sürede işe çağrılmaması durumunda sözleşmeyi "haklı nedenle" feshedebileceği belirtilecektir. Belirlenecek süre 3 ayı geçemeyecektir. Dolayısıyla, eğer işçi özel istihdam bürosuna bağlı olarak en az 1 yıl çalışmışsa, kıdem tazminatı alabilecektir.
Fakat özel istihdam bürosu işçi ile imzalayacağı sözleşmeyi sadece geçici işçi talebi olan dönemle sınırlı tutarsa, işçinin kıdem tazminatı hakkı doğmayacaktır.
Geçici işçiler, doğum ve analık iznine çıkan kadın ile askere gidenler işe dönene kadar çalışabilecektir. Mevsimlik tarım ve ev hizmetlerinde çalışanda süre şartı aranmayacaktır.
Sürekli işçilerini topluca işten çıkaran işverenler, 8 ay geçmedikçe geçici işçi çalıştıramayacaktır.
İşçinin sigortasız çalıştırılması, sendikaya üye olması veya olmaması ya da asgari ücretin altında ücret ödenmesini öngören sözleşmeler geçersiz sayılacaktır.
Özel istihdam bürolarının işe yerleştirdiği kişilerden ve geçici işçilerden herhangi bir "hizmet bedeli" almaları yasaktır. Fakat profesyonel sporcu, teknik direktör, antrenör, manken, fotomodel ve sanatçılar ile genel müdür veya bu göreve eş ya da daha üst yönetici pozisyonlarında işe yerleştirilen kişilerden ücret alabilir.
Özel istihdam bürosu, geçici işçi ile "iş sözleşmesi", geçici işçi çalıştıran işverenle de "geçici işçi sağlama sözleşmesi" imzalayacak, geçici işçi çalışacağı işverenle sözleşme imzalamayacaktır.
Sözleşmeye, işçinin, geçici çalıştığı işveren veya farklı bir işverenin iş yerinde çalışmasını engelleyen hüküm konulamaz.
Yönetmelik 11 Ekim'de yürürlüğe girmiş, 19/3/2013 tarihli ve 28592 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Söz konusu yönetmeliğe ulaşmak için tıklayınız.
Saygılarımızla.
Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.