Mirasın kanunla intikal etmesi sebebiyle mirasçılar kendiliğinden şirkete ortak olurlar. Kanunda açık hüküm olmamakla beraber diğer ortakların muvafakatine ihtiyaç yoktur. Yeter ki ana sözleşmede aksi öngörülmemiş olsun. Mirasçıların anonim şirkete kendiliğinden ortak olmalarını, Ticaret Kanunumuzun payların devrine ilişkin hükümlerine bakarak yorumlamak gerekir. Ölüm sonucu AŞ. hissedarı hâline gelen mirasçı bu hissedarlık devam ettiği sürece dikkate alması gereken tek vergisel özellik, mirasçı ortağa ödenen kâr paylarının beyanına yönelik olup, bu konu limited şirket hissedarlığında olduğu gibidir.
Mükellefler ölen kişinin ortağı olduğu şirketteki hisselerini beyan etmek zorundadır. Bu şirket hisseleri Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 10ncu maddesinde, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler de ticari sermaye, işletme esasına göre defter tutan mükelleflerde ise ticari varlık olarak adlandırılmıştır. Anılan madde " Ticari sermaye; bilanço esasına göre defter tutanlarda ölüm tarihine takaddüm eden takvim yılı bilançosuna göre bulunacak öz sermaye, ticari sermayedir. Mükellefler isterlerse ölüm günü itibariyle çıkaracakları bilançoyu esas alarak öz sermayelerini tespit edebilirler. İşletme esasına göre defter tutanlarla götürü mükellefiyete tabi olanlarda ticari sermaye olarak murisin ölüm tarihindeki ticari varlığı beyan edilir.
Öz sermaye veya ticari varlık, bu maddedeki esaslara göre bu maddede hüküm olmayan hallerde Vergi Usul Kanununun iktisadi işletmelere dahil kıymetleri değerleme ile ilgili 2inci bölümündeki esaslara göre tespit olunur." şeklindedir. Buradan da anlaşılacağı üzere mükellefler şirketin, ölümün gerçekleştiği hesap dönemi başındaki ya da ölüm tarihi itibariyle çıkarılmış olan bilançosunu dikkate alarak ticari öz sermayeyi hesaplayıp beyan edeceklerdir. Bu noktada mükelleflere seçimlik bir hak sunulmuş olup, mükellefler ister hesap dönemi başındaki, isterse ölüm tarihi itibariyle çıkarılmış olan şirket bilançosunu dikkate alarak beyanname verebileceklerdir.
Kendilerine intikal etmiş olan ticari sermayeyi öz sermayenin kapsamına giren tüm unsurları dikkate alarak beyan edecekler ve gerek birinci tarhiyat gerekse ikinci tarhiyat sonucu hesaplanan vergi ile varsa kesilen cezaları kanunda gösterilen sürelerde ödeyeceklerdir. Mükellefler kendilerine intikal eden malların değerini beyan ederken gerek Veraset ve İntikal Vergisi Kanununda gerekse Vergi Usulu Kanununda yer alan değerleme hükümlerine riayet ederek beyanname vermeleri gerekmektedir. Aksi takdirde idarece yapılan ikinci tarhiyata dayanak teşkil eden vergi incelemelerinde bulunan matrah farkına göre hesaplanacak vergi aslının yanında vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek olup bu durum mükellefleri daha ağır sonuçlarla karşı karşıya bırakabilecektir.
Aşağıdaki kanun maddelerini inceleyiniz;
7338 Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu
0007. Beyanname
0008. Beyannamenin verileceği yer
0009. Beyanname verilme müddeti
0015. Beyanname verilmesi veya noksan beyanda bulunulması