Elektronik Uygulamalara Geçiş Şart ve Sürelerine İlişkin Önemli Değişiklikler Getiren 509 Seri No.lu VUK Genel Tebliği Yayımlandı.

509 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, 19.10.2019 tarihli ve 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Tebliğ ile; bugüne kadar e-Belge uygulamalarına ilişkin olarak yayımlanmış 16 adet genel tebliğ tek bir genel tebliğde birleştirilmiş ve sistematik bir düzenleme tarzı ile e-Belgeler uygulamasına ilişkin mevzuatta önemli bir sadeleşmenin sağlanarak sahada e-Belge uygulamaları ile ilgili karşılaşılan belirsizliklerin de önemli düzeyde ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. 

Tebliğde elektronik ortamda düzenlenen fatura, irsaliye, dekont, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu ve gider pusulası gibi belgeler ve bu uygulamalara geçiş zorunluluğuna ilişkin önemli düzenlemeler yapılmış olup, yapılan değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.

E-Fatura

-2018 ve 2019 hesap dönemleri itibariyle brüt satışları 5 Milyon TL ve üzeri olan,

-ÖTV Kanununa ekli (I) Sayılı Listedeki malların ithali, imali vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans alan (Akaryakıt istasyonları dahil EPDK’dan akaryakıt sektörüne ilişkin lisans alan),

- ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa ve/veya ithal eden (Kolalı Gazoz ve Alkollü içkiler ile Sigara türevleri),

-Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan,

Mükellefler, 01.07.2020 tarihinden itibaren (ilgili hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayı) e-Fatura uygulamasına geçmek zorundadır.

Bu zorunluluk, söz konusu şartları 2020 veya sonraki hesap dönemlerinde bu şartları sağlayan mükellefler ise ilgili hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren başlayacaktır.

E-Arşiv Fatura 

Tebliğe göre,

-Tebliğin yayımından önce e-fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu bulunan mükellefler ile isteğe bağlı olarak e-fatura uygulamasını tercih eden mükellefler 01.01.2020 tarihine kadar,

-Tebliğden sonra yukarıda açıklanan yıllık brüt satış hasılatı 5 milyon TL üzerinde olduğu için zorunlu olarak e-fatura uygulamasına geçen mükellefler ile isteğe bağlı olarak e-fatura kapsamında olan mükellefler ise ilgili hesap dönemini izleyen yılın yedinci ayının başından itibaren,

Zorunlu olarak e-arşiv fatura uygulaması kapsamına girmektedir.

Ayrıca, e-arşiv fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin 01.01.2020 tarihinden itibaren düzenlenecek faturaların, vergi mükelleflerine vergiler dahil toplam tutarı 5.000 TL’yi, vergi mükellefi olmayanlara vergiler dahil toplam tutarı 30.000 TL’yi aşan fatura düzenlemesi halinde, söz konusu faturaların e-belge düzenleme portalı üzerinden “e-arşiv fatura” olarak düzenlenmesi de zorunlu hale gelmiştir.

Bununla birlikte, isteğe bağlı olarak e-arşiv fatura uygulamasını tercih eden mükelleflerin zorunlue-fatura uygulamasına da dahil olması gerekli tutulmuştur.

E-İrsaliye

Tebliğ ile;

–E-fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2018 veya müteakip hesap dönemlerinde brüt satışları 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler,

- ÖTV Kanuna ekli (I) ve (III) sayılı listelerdeki malları imal, inşa ve/veya ithal eden mükellefler,

-Maden ve şeker üretim faaliyetinde bulunan mükellefler,

-Demir ve çelik imal, ihraç ve ithal edenler,

-Gübre Takip Sistemine kayıtlı olanlar,

-Komisyoncu ve tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal edenler,

01.07.2020 tarihinden itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçmesi zorunlu hale gelmiştir.

İhtiyari olarak e-irsaliye uygulamasını tercih eden mükelleflerin ise e-fatura uygulamasına dahil olmak zorundadır.

01.01.2020 tarihinden itibaren bu işleri yapmaya başlayanlar için, e-irsaliye uygulamasına geçme zorunluluğu, söz konusu işlemlerinin gerçekleştirildiği ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren başlayacaktır.

Kendisine e-İrsaliye düzenlenen mükellefler, istemeleri halinde, e-İrsaliyeye konu malların ne kadarlık kısmının teslim alındığını/kabul edildiğini, teslim alınmayan mallara ilişkin olarak, kabul edilmeyen mal miktarını ve nedenini uygulama üzerinden e-irsaliye yanıtı ile e-İrsaliyeyi düzenleyene iletebilecektir.

e-İrsaliye yanıtı ile yapılan kısmi kabul durumlarında, kabul edilmeyen malların satıcısına geri gönderimi için, alıcının e-irsaliye uygulamasına kayıtlı kullanıcı olması durumunda e-İrsaliyenin, uygulamaya kayıtlı kullanıcı olmaması durumunda ise matbu kağıt sevk irsaliyesinin ayrıca düzenlenmesi gerekmektedir.

Düzenlenen e-irsaliyenin, alıcısının ya da muhteviyatındaki malların tamamının hatalı olması halinde, alıcısı tarafından e-İrsaliye yanıtı ile reddedilmesi mümkündür. Ancak red işleminin malın fiili şevkinden önce yapılması gerekmektedir. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek red e-irsaliye yanıtları geçersiz olup, bu durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bir e-irsaliye düzenlenmesi gerekecektir.

e-irsaliye uygulamasına dahil olma izni alan mükellefler, oluşturdukları e-irsaliyelerini ve e- irsaliye yanıtlarını birbirleriyle ilişkili şekilde, vergi kanunları ve diğer kanuni düzenlemelerin öngörmüş olduğu süreler dâhilinde muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmekle yükümlüdür.

E-Serbest Meslek Makbuzu 

Söz konusu tebliğ ile tüm serbest meslek erbapları (avukatlar, mali müşavirler, serbest çalışan doktorlar, mimarlar, mühendisler vb.);

-01.02.2020 tarihi itibariyle faaliyetine devam eden serbest meslek erbapları 01.06.2020 tarihi itibariyle,

-01.02.2020 tarihinden sonra faaliyetine başlayan serbest meslek erbapları ise işe başladıkları ayı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar,

E-serbest meslek makbuzu uygulamasına geçmek ve serbest meslek makbuzlarını e-Serbest Meslek Makbuzu olarak düzenlemek zorunda tutulmuştur.

E-Müstahsil Makbuzu 

Yapılan düzenlemeyle, e-Fatura uygulamasına geçmek zorunda olan mükelleflerden faaliyetleri gereği aynı zamanda müstahsil makbuzu düzenlemek zorunda olanlar (Hal kayıt sistemi kapsamında) 01.07.2020 tarihinden itibaren e-Müstahsil Makbuzu uygulamasına geçmesi zorunlu tutulmuştur.

Bununla birlikte, ihtiyari olarak e-müstahsil makbuzu uygulamasını tercih eden mükellefler ise e-fatura uygulamasına dahil olmak zorundadır.

E-Gider Pusulası 

E-gider pusulası zorunluluğu kapsamında olan mükellefler Tebliğ’de açıklanmamış, sadece Gelir İdaresi Başkanlığı’nın çeşitli kriterlere göre (yapılacak analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefler veya mükellef gruplarını faaliyet, sektör ve ciro tutarına bağlı olmaksızın) en az 3 ay süre vermek suretiyle e-gider pusulası zorunluluğu getirmeye yetkisi olduğu belirtilmiştir.

e-Bilet

Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde belirtilen şehirlerarası tarifeli yolcu taşımacılığı faaliyetiyle iştigal eden Dİ yetki belgeli işletmeler için;

01.01.2021 tarihine kadar (2021 veya müteakip yıllarda faaliyetlerine başlayanlar, faaliyete başladığı ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren),

Yerli ve yabancı sinema filmi gösteriminde bulunan sinema işletmeleri içinse 01.07.2020 tarihine kadar (01.07.2020 tarihinden sonra faaliyetlerine başlayanlar, faaliyetlerine başladıkları ayı izleyen dördüncü ayın başına kadar) 

Kâğıt ortamda düzenlenmekte olan biletlerin (kara, deniz ve hava yolu yolcu biletleri ile sinema, tiyatro, spor müsabakası vb. etkinliklere ait biletler gibi) ve yolcu listelerinin elektronik olarak düzenlenebilmesi, iletilebilmesi, muhafaza ve ibrazı ile Başkanlığa elektronik bilet olarak iletilmesine veya raporlanabilmesi zorunlu kılınmıştır.

Elektronik Ortamda Düzenlenecek Diğer Belgeler:

Anılan Tebliğ ile, e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi, e-Sigorta Poliçesi, e-Döviz Alım-Satım Belgesi ve e-Dekont uygulamaları ve bu uygulamalara geçiş zorunluluğu da açıklanmıştır.

Bu uygulamalara geçiş de isteğe bağlıdır. Herhangi birisi için zorunluluk duyurusu yapıldığında Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen süre içinde en az 3 aylık zaman süresi belirleyerek mükelleflere geçiş süresi tanıyacaktır.

Uygulamalardan Yaralanma Yöntemleri

Mükellefler, bu Tebliğde belirtilen e-Belge uygulamalarından;

1. e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve hizmete sunulan e-Belge portalleri aracılığıyla (GİB Portal Yöntemi),
2. Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla (Özel Entegratör Yöntemi),
3. Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi yoluyla (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi),

Herhangi birisinden yararlanabilirler.

e-Belge Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Belgelerin Kâğıt Olarak Düzenlenmesi veya Hiç Düzenlenmemesi

VUK 353. maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerine göre, Elektronik belge olarak düzenlenmesi gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kâğıt olarak düzenlenmesi ya da hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 TL’dan aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecektir. 

Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak tespit olunan yukarıda yazılı özel usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 120.000 Türk lirasını geçemez. 

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fış, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin, gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlendiğinin tespiti ya da hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, her bir belge için 240 TL özel usulsüzlük cezası kesilir. 

Zorunlu haller hariç olmak üzere, e-Belge olarak düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin kâğıt olarak düzenlenmesi veya hiç düzenlenmemesi halinde Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde ceza uygulanır.

e-Belge Olarak Düzenlenme Zorunluluğu Getirilen Belgelerin Kâğıt Olarak Düzenlenebileceği Haller

Elektronik belge olarak düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin;

a) Başkanlığın ve e-Belge uygulamalarına taraf olan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi işlem sistemlerinde meydana gelen arıza, kesinti ile bu sistemlerde yapılan bakım,

b) İspat veya tevsik edilmek kaydıyla, mükellefin ya da Başkanlıktan izin almış özel entegratör kuruluşların bilgi işlem sistemlerinde meydana gelen arıza, kesinti ile bu sistemlerde yapılan planlı bakım (yazılı bildirimde belirtilen süre ile sınırlı kalmak kaydıyla),

e) İspat veya tevsik edilmek kaydıyla, kullanılmakta olan mali mührün veya elektronik imza aracının arızalanması veya çalınması (yeni mali mühür veya elektronik imza aracının temini süresince),

ç) Bakanlık veya Başkanlık tarafından e-Belge uygulamalarına ilişkin olarak yayımlanan genel tebliğ, sirküler ve teknik kılavuz ve duyurularda, belgelerin e-Belge yerine kâğıt olarak düzenlenmesine izin verilmesi,

gibi nedenlerle, kanunen düzenlenmesi gereken sürenin geçirilmemesi kaydıyla, kâğıt olarak düzenlenmesi durumunda özel usulsüzlük cezası kesilmez.

Mükelleften kaynaklanan diğer nedenlerle, e-Belge olarak düzenlenmesi gereken belgelerin kâğıt olarak düzenlenmesi yukarıda sayılan nedenler kapsamında değerlendirilmez.

Elektronik olarak düzenlenmesi gereken belgenin, mücbir sebepler nedeniyle elektronik olarak düzenlenememesi halinde, özel usulsüzlük cezası kesilmez.

Yürürlükten Kaldırılan Tebliğler

E-fatura, e-bilet, e-arşiv ve diğer elektronik uygulamalara ilişkin 297, 415, 421, 433, 462, 463 ve 487 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Tebliğ hükümleri yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Saygılarımızla.

Esas Bağımsız Denetim S. M. Mali Müşavirlik A. Ş.